“Finansal Piyasalarda İşten Çıkarma Yolda” İddiası: Deprem Ekonomi Yönetiminde Kimin Sandalyesini Sarstı?
Türkiye’nin son yıllarda ekonomide zor günler geçirdiği ve depremle sarsıldığı bir dönemde facianın hüznü bir kat daha arttı. Kahramanmaraş’taki depremlerin üzerinden 2 haftayı aşkın bir süre geçti. Bu süreçte ekonomi ile ilgili yeni konular da çok tartışıldı. Gazeteci Barış Soydan bugün tartışmaların bitmediğini gösterdi.
Türkiye ekonomisinde önemli bir gösterge olan dolardaki yükseliş 2021 yılından sonra ana gündem oldu.
Enflasyondaki artışın ardından satın alma gücünün yarattığı tahribat 2022 yılı boyunca konuşuldu.
Ekonomide 2022’nin tek konusu enflasyon değildi. Borsa İstanbul’da yükseliş nefes kesici olurken, irili ufaklı tüm yatırımcıların ilgisi bu alana kaydı.
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati borsa, dolar ve enflasyona ilişkin açıklamalarıyla hep manşetlerde yer aldı.
Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu ise medyada daha az yer almayı tercih ederek, enflasyon ve dolar içeriklerinde hep yer aldı.
2023 yılının başında Borsa’da da dalgalanmalar baş gösterdi ve dolar seyrini değiştirmedi.
6 Şubat’ta yaşanan deprem felaketi ile Türkiye’nin yüreği yandı. 42 binden fazla insanımız hayatını kaybetti ve bu büyük acıda ekonomi yeniden konuşulmaya başlandı.
Ekonomi hem yardım çalışmaları hem de sonrasındaki yapılanma için başlıkta yer almaya başlarken, bu süreçte yaşananlar bir tartışmanın ardından gözden geçiriliyor.
Gazeteci Barış Soydan bugün bir tez yazdı. Yaptığı paylaşımda “finansal piyasalar yönetiminde” koltuk değişiklikleri olacağından yanaydı.
Biz de merak ettik ve ilk akla gelen seçeneklere göz attık.
Deprem sırasında en çok tartışılan gelişmeler Borsa İstanbul’da yaşandı.
6 Şubat sabahı uyanan Türkiye, gece 11 ilde meydana gelen deprem felaketinin haberini alıyordu. Türkiye’nin milyonları depremle sarsıldı. Bu tür afet durumlarında hem bölgede yaşayan insanların haklarının korunması hem de piyasalarda yaşanabilecek çöküşlerin önüne geçilmesi için süreçlerin yumuşatılması gerekiyordu. Borsa İstanbul’da süreçler zamanında başladı. İlk günün şokuyla büyük bir çöküş yaşanmazken, 7 Şubat’ta kapanması beklenen işlemler seyrini sürdürdü. Borsa çöktü. Devreyi iki kez kırdı ve günü yüzde 8’in üzerinde kapanışla tamamladı.
Uzmanlar, Borsa’daki düşüşün devam edeceğini tahmin ettikleri için 8 Şubat Çarşamba günü işlem olmayacağını düşünürken, o gün de işlemler açıldı.
Ancak açıldıktan hemen sonra devre kesiciler tekrar tetiklendi ve iki kez daha çalıştı. Bunların ardından reaksiyonların büyümesi ile işlemlerin durdurulduğu ve 5 işlem gününde yapılmayacağı açıklandı. 8 Şubat’ta yapılan işlemlerin de iptal edildiği açıklandı. Ancak, tepki çok büyüktü. Birçok iddia ortaya atıldı ancak hiçbiri resmi kurumlar tarafından doğrulanmadı.
Borsa İstanbul’daki işlemlerin durdurulmaması ve 6-7 Şubat tarihli işlemlerin “eşitlik sağlanamadığı” gerekçesiyle iptal edilmesi konusunda da SPK’dan görüş beklendi ancak herhangi bir açıklama gelmedi.
Bu süreçte finansal piyasalar değil, para piyasalarının yetkili kurumu olan Merkez Bankası görev yapmaktadır.
TCMB, depremzedeler için düzenlenen yardım gecesinde yaptığı rekor bağışlarla çok konuşuldu. Bağış nasıl ödenecek? Bu kaynağın halktan halka aktarılmasındaki etik ve enflasyonist etkiler tartışıldı.
Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerden etkilenen illerden biri de Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin memleketi Şanlıurfa oldu. Bakan Nabati, bölgedeki çalışmalara uzun süre katıldı.
Nabati’nin adı, BİST yönetiminin ve SPK’nın borsanın kapatılmamasına ilişkin tezlerinde de sıkça geçiyordu. Öte yandan tüm bu gelişmelerin geçmişte borsa, enflasyon ve dolarda birçok gelişme yaşandı.
Barış Soydan’ın iddiası gerçekleşecek mi? Bilinmeyen. Seçimlere kadar ekonomik ve mali açıdan zorlu günler olacağını deprem öncesinden tahmin eden uzmanlar, bu felaketin boyutları netleşirken maliyeti konusunda karamsar konuşuyor.
